Dit verhaal begint met de vondst van een heel klein schildje. Zo leuk om dergelijke dingen te vinden. Natuurlijk denk je gelijk aan zilver, maar of dat terecht is moet nog blijken.
Ik zie een man en vrouw die elkaar strak aankijken. Ze zien er niet al te modern uit. Pofmouwtjes, de man wat langer haar. Boven en onder letters waar ik niet veel van kan maken. Iets met patenten..Tja. Ik moet denken aan een reclame-uiting of zo.
Eerst maar eens beter schoon zien te krijgen. Badje met zout en citroenzuur in aluminiumfolie. Krijg je een mooie chemische reactie van. En het haalt het meeste vuil er wel af.
En het lukt inderdaad om hem wat schoner te krijgen. De tekst kan ik pas helemaal lezen nadat ik een vergelijkbaar object heb gegoogeld. Het is een lepeltje met dezelfde figuurtjes erop.
De tekst onder luidt: “DRAAGT ELKANDERS LASTEN”. Boven staat de tekst “VOOR TBC PATIËNTEN”.
Hier kunnen we verder mee. De tekst “Draagt Elkanders lasten” is een bijbeltekst, maar ook de naam van een begrafenisvereniging uit Urk.
In 1898 uit pure noodzaak opgericht als ziekenfonds om te helpen voorzien in het levensonderhoud van de eilandbewoners bij ziekte en armoede. In de jaren na de oprichting breidde Draagt Elkanders Lasten haar diensten uit met een pensioenfonds, een hospitaalfonds en sinds 1908 ook een begrafenisfonds. Ook verstrekte men hypotheken. Toen na de Tweede Wereldoorlog de sociale diensten steeds beter geregeld werden in Nederland, werden de diensten stuk voor stuk opgeheven en bleef alleen het begrafenisfonds bestaan. Bron: del-Urk.nl
Dan hebben we nog de rond lopende tekst “Voor tbc patiënten”. Zou dat misschien iets met dat hospitaalfonds te maken hebben? Even googelen weer. We moeten eerst wat meer te weten zien te komen over de ziekte TBC.
Honderd jaar geleden was het volksziekte nummer één: tuberculose. Een longaandoening die fataal kon zijn. Tot er met de komst van antibiotica (vanaf 1944) eindelijk een behandeling mogelijk werd. Even leek het in de jaren ‘50 of de ziekte kon worden uitgeroeid, maar tegenwoordig zijn er juist wereldwijd weer meer slachtoffers.
De ontdekking van de tuberkelbacil in 1882 door Robert Koch was een doorbraak. Hiermee werd de oorzaak van de ziekte bekend. Koch kwam al snel na zijn ontdekking met ‘oud-tuberculine’, een extract van dode tuberkelbacteriën. Het middel bleek echter niet te werken, soms werkte zelfs averechts.
De ontdekking van de tuberkelbacil door Koch en het besef dat de ziekte besmettelijk was, was het startsein voor de bestrijding van tuberculose.
Dr van Grafhorst was er ook druk mee bezig. Hij vond in 1912 uit dat granuline een wondermiddel was.
Overal in Europa werden sanatoria geopend, waar patiënten met rust, goede voeding en gezonde lucht werden verpleegd. Het idee was ontstaan dat dit de patiënt goed zou doen. Het geld voor de sanatoria werd meestal bijeengebracht door verenigingen met een christelijke plicht of door de vakbond. In Nederland opende in 1898 het sanatorium in Heiloo als eerste zijn deuren. Ook mindervermogenden konden er terecht voor behandeling. Bron: anderetijden.nl
Het schildje is feitelijk een speldje uit begin 1900 als blijk van waardering voor Christelijke mensen die geld doneerden om tbc patenten naar een sanatorium te kunnen sturen. Geen zilver natuurlijk. Dat zou te duur zijn.
Speldje als dank voor donatie…
Kijk, deze lijkt er wel op. Uit navraag bij de eigenaar van het land waar ik het speldje gevonden heb blijkt dat het land verhoogd is met grond uit de polder. Een keer raden waar Urk ligt. Juist ja. Case closed!